قهوه محبوب ترین نوشیدنی در سراسر جهان است که بسیاری از ما روز خود را با عطر و طعم دلنشین آن آغاز می کنیم. آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که یک شات قهوه که هر روز می نوشید، علاوه بر حس شادابی که به شما می دهد، چه تأثیراتی روی سلامتی دارد؟
تحقیقات علمی حاکی از این است که مصرف متعادل قهوه می تواند فواید بسیاری برای سلامتی داشته باشد؛ زیرا قهوه سرشار از آنتی‌اکسیدان است که با رادیکال های آزاد مبارزه کرده و خطر ابتلا به برخی بیماری ها را کاهش می دهد. همچنین به بهبود عملکرد مغز، افزایش سطح انرژی و چربی سوزی کمک می کند.
عوارض جانبی مصرف بیش از اندازه قهوه
مصرف بیش‌ازحد قهوه یا نوشیدن آن در شرایط خاص عوارض جانبی به همراه دارد. برخی از مهم‌ترین عوارض جانبی و احتمالی قهوه عبارت‌اند از:
- اضطراب و بی قراری: کافئین موجود در قهوه می تواند باعث افزایش اضطراب و بی قراری در افراد حساس شود.
- اختلال در خواب: مصرف قهوه در ساعات پایانی روز به دلیل اثر محرک کافئین، خوابیدن را سخت می کند.
- سردرد: با مصرف کافئین برخی افراد دچار سردردهای شدید می شود.
- اعتیاد به کافئین: مصرف مداوم و زیاد کافئین می تواند منجر به اعتیاد به این ماده شود، به طوری که با کم کردن آن با علائمی مانند سردرد، خستگی و تحریک‌پذیری روبرو شوید.
- مشکلات گوارشی: قهوه ترشح اسید معده را تحریک کرده و علائم بیماری های گوارشی مانند سوزش معده و رفلاکس اسید را تشدید می کند.
- افزایش ضربان قلب و فشار خون: کافئین به طور موقت باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می شود.
چه کسانی باید در مصرف قهوه احتیاط کنند؟
مهم‌ترین ماده مؤثر موجود در قهوه، کافئین است. کافئین به عنوان یکی از محرک های سیستم عصبی مرکزی باعث افزایش هوشیاری و بهبود تمرکز است. همین ماده به شما کمک می کند صبح ها سرحال‌تر از خواب بیدار شوید و در طول روز انرژی بیشتری را تجربه کنید.
اگرچه کافئین فوایدی دارد؛ اما مصرف بیش از حد آن هم باعث بروز عوارض جانبی مانند اضطراب، بی قراری، اختلال در خواب و تکرر ادرار شود؛ بنابراین، میزان مصرف قهوه اهمیت ویژه‌ای پیدا می کند. با اینکه قهوه نوشیدنی لذت بخش و مفید است، اما برای برخی از افراد می تواند مضر باشد. در ادامه به گروه‌هایی اشاره می کنیم که باید در مصرف قهوه احتیاط کنند:
زنان باردار و شیرده
مصرف بیش از حد قهوه در دوران بارداری با افزایش خطر سقط جنین، زایمان زودرس و کم وزنی نوزاد مرتبط است؛ زیرا کافئین از جفت عبور کرده و روی جنین تأثیر می گذارد. همچنین بعد زایمان کافئین موجود در قهوه می تواند وارد شیر مادر شود و بر روی خواب نوزاد اثر منفی بگذارد؛ بنابراین، زنان باردار و شیرده باید در مصرف قهوه احتیاط کنند و میزان مصرف خود را با پزشک متخصص در میان بگذارند.
کودکان و نوجوانان
سیستم عصبی کودکان و نوجوانان نسبت به بزرگسالان حساس‌تر است. مصرف کافئین در این گروه سنی باعث بی قراری، اختلال در خواب، مشکلات تمرکزی و حتی لرزش می شود. به همین دلیل، توصیه می شود کودکان و نوجوانان از مصرف قهوه یا نوشیدنی های کافئین‌دار خودداری کنند.
افراد مبتلا به اضطراب
کافئین موجود در قهوه باعث افزایش اضطراب و بی قراری است؛ بنابراین، اگر دچار اضطراب و تپش قلب هستید بهتر است یا اصلا قهوه نخورید یا مصرف آن را به حداقل برسانید.
افراد دارای مشکلات خواب
اگر شما هم جز افرادی هستید که با مشکل خواب روبرو هستید به این نکته توجه کنید که مصرف قهوه می تواند این مشکل را تشدید کند. کافئین موجود در قهوه باعث افزایش هوشیاری و تحریک سیستم عصبی شده و به همین دلیل، به خواب رفتن را دشوارتر می کند.
افراد با فشار خون بالا
مصرف قهوه به طور موقت باعث افزایش فشار خون است. اگر از فشار خون بالا رنج می برید، بهتر است با محدود کردن مصرف قهوه و مشورت با پزشک خود در مورد میزان مصرف مجاز آن بهترین راه را انتخاب کنید.
افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی
مصرف مجاز قهوه در روز بستگی به وضعیت سلامتی هر فرد دارد. کافئین موجود در قهوه باعث ترشح اسید معده و تحریک آن می شود و علائم بیماری های گوارشی مانند سوزش معده، رفلاکس اسید معده و سوء هاضمه را تشدید می کند.
افراد دارای پوکی استخوان
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف زیاد قهوه جذب کلسیم را در بدن کم کرده و خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد؛ بنابراین، اگر به پوکی استخوان مبتلا هستید یا در معرض خطر ابتلا به آن ، بهتر است مصرف قهوه را محدود کنید.
افراد مصرف کننده دارو های خاص
برخی از داروها با کافئین تداخل دارند و می توانند عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد کنند. اگر داروی خاصی مصرف می کنید، قبل از مصرف قهوه با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که تداخلی بین دارو و کافئین وجود ندارد.
میزان مصرف مجاز قهوه در روز
میزان مصرف مجاز قهوه در روز برای افراد مختلف می تواند متفاوت باشد. متخصصان تغذیه توصیه می کنند که افراد بالغ به طور متوسط بین 3 تا 4 فنجان قهوه در روز مصرف کنند. این میزان معادل حدود 300 تا 400 میلی‌گرم کافئین است که برای اکثر افراد سالم مفید است.
مصرف بیش از این مقدار ممکن است منجر به بروز مشکلاتی مانند اضطراب، بی خوابی، تپش قلب و افزایش فشار خون شود. همچنین، افرادی که به کافئین حساسیت دارند یا دارای مشکلات قلبی هستند، باید میزان مصرف قهوه را به حداقل برسانند. در دوران بارداری نیز توصیه می شود که مصرف کافئین به حداکثر 200 میلی‌گرم در روز محدود شود؛ بنابراین، مصرف معتدل قهوه نه تنها بی خطر است بلکه می تواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشد.
آیا قهوه برای سلامتی مفید است؟
مصرف قهوه می تواند برای سلامتی مفید باشد، البته به شرطی که در حد اعتدال مصرف شود. تحقیقات نشان داده که قهوه باعث بهبود عملکرد مغز شده، به افزایش تمرکز و توجه کمک می کند و خطر ابتلا به بیماری هایی مانند پارکینسون، آلزایمر و دیابت نوع 2 را کاهش می دهد.
همچنین محافظ کبد بوده و باعث کاهش خطر بیماری های کبدی مانند سیروز کبدی است. وجود آنتی‌اکسیدان ها در قهوه نیز باعث کاهش التهاب و مبارزه با رادیکال های آزاد می شود. با این حال، مصرف بیش از حد آن می تواند به مشکلاتی برای فرد ایجاد کند؛ بنابراین، نوشیدن قهوه می تواند بخشی از یک سبک زندگی سالم باشد، اما به شرطی که با اعتدال مصرف شود.